Voor de lifestyle-app waar ik nu aan werk, brengen we wetenschappelijke kennis over gezondheid en wellness samen in een glimmend jasje. We verpakken die kennis in conversaties, in al dan niet interactieve video’s, podcasts en animaties. Alles mag en alles kan – er is zelfs een heel art team in huis. Voor een verhalend journalist is dat een snoepwinkel.
Zo was mijn eerste opdracht om een script te schrijven voor een korte animatie over freediving (duiken zonder zuurstof) en ademhaling. Iedere scène in het script dwingt je om je verhaal te gronden in tijd en plaats. Geen gedoe met het overbrengen van achtergrondinformatie, met flashbacks of flashforwards, je bent altijd in het vertelheden. En iedere scène heeft een spanningsboog nodig. Als er aan het einde van de scène niets is veranderd, dan kan hij er net zo goed uit. Je moet dus veel zuiniger zijn en je verhaal terugbrengen tot de essentie – zeker als het filmpje ook nog eens onder een minuut moet blijven.
Verhaallagen
Het script dat ik bedacht is inmiddels omgezet in een storyboard. De scènes werden door ‘art’ getekend in een klein frame, ter grootte van je mobiele telefoon. Het was een magisch moment om wat ik in mijn hoofd had op papier te zien: iemand had mijn woorden verbeeld. Wat ik in het maakproces vooral leerde en wat me mateloos fascineert, is hoe je daarbij kunt spelen met verhaallagen.
De eerste verhaallaag zijn natuurlijk de feiten. Voor de feiten ben ik afhankelijk van de afdeling research. De researchers – grotendeels gepromoveerde psychologen – leveren wetenschappelijk onderbouwde kennis en daarop baseer ik mijn verhaal. Dat is de tweede laag. Ook dat is iets magisch trouwens: ieder idee blijkt een kamer te zijn met ontelbare deuren, die allemaal leiden naar nieuwe varianten op dat idee. Dan volgt er nog een derde: de verteller. Die kan ernstig zijn, paniek zaaien, ironisch klinken. Alles kan, want daarvoor worden straks weer stemacteurs ingehuurd. (Snoepwinkel, ik zei het toch al?)
Sfeer
In de verhalende journalistiek doe je natuurlijk precies hetzelfde: je gaat uit van informatie. Die verpak je in scènes met een spanningsboog. Maar dan die derde laag. Daar doen we in de geschreven journalistiek eigenlijk te weinig mee. Terwijl je een ernstig verhaal lucht kunt geven met een vlotte vertelstem of met humor. Of een licht verhaal meer betekenis met een meer gedragen verteller. In de animatiefilmpjes die we maken, zet de verteller (de voice-over) meer dan alle andere lagen de sfeer van het verhaal neer. Dat maakt die derde laag net zo belangrijk als die andere twee, en dat had ik me niet eerder gerealiseerd.
Met zo’n heel team komen die suggesties vanzelf op tafel. Daarom ontstaan de beste verhalen in de uitwisseling, in het praten óver verhalen. Maar dat een verhaal bestaat uit drie vertellagen, dat zal ik niet meer zo snel vergeten.
Beeld: Pexels/Monstera
