Hoe kan het dat een biografie van een Fries dorp een bestseller werd?
Ik ben een weekje op het platteland met mijn schrijfgroep. Laaghangende mist, grasland, malende koeien, zo’n week. Het doet me denken aan Hoe God verdween uit Jorwerd, het literaire non-fictieboek waarmee schrijver Geert Mak in 1996 doorbrak bij het grote publiek. Voor wie het niet kent: het boek is een ‘biografie van een dorp dat eerst in de luwte van de tijd verbleef en eeuwen bijna niet veranderde, en vervolgens diezelfde tijd als een storm over zich heen voelde razen’.
Tien jaar nadat het boek uitkwam beleefde het haar veertigste herdruk. Hoe kan het dat een boek over een Fries dorp zo’n bestseller werd?
Leegloop
Terwijl Mak de inwoners van Jorwerd handelend en sprekend opvoert, we gaan meeleven met hoe het hen vergaat, stipt het boek een groter thema aan: de leegloop van het platteland, hoe een dorp niet meekomt in de vooruitgang.
De gebeurtenissen op zich – de sluiting van de bakker – betekenen niet zoveel. Maar in het grotere geheel wèl. De leegloop van het platteland is een universeel thema.
Vaak als makers aan een project werken en subsidie aanvragen valt me op dat ze het universele thema er met de haren bijslepen. Waar zitten we nu? Pandemie? Het gaat over isolatie en verbinding. Oh zijn we al verder, Oekraïne? Het gaat over oorlog en doodslag. Oh is er iets met de boeren? Het gaat over de afstand tussen platteland en stad. Oh hoofddoekjes in Iran? Nou, daar gaat dit verhaal ook precies over, want er komt een vrouw in voor!
Aardbei
Er is altijd wel een link te leggen met de pandemie, met oorlog, met duurzaamheid. Maar een universeel thema is toch iets anders. Een goed universeel thema is het decor waartegen je verhaal zich afspeelt. Het verhaal komt voort uit dat thema als een golf uit de stroming. Wat zeg ik, als een aardbei aan je aardbeienplant.
Hier zie je een leuk filmpje over de impact van het boek. (Vooral leuk voor schrijvers die hakkelen met de structuur van hun boek.)
Als je je verhaal goed vertelt, ik bedoel met veel levendige details en ook uitzoomend naar het grotere geheel, dan geeft het je kijker of lezer een dieper begrip van een ontwikkeling die we allemaal herkennen. Zó voelt het dus om achter te blijven op het platteland terwijl iedereen naar de stad verhuist. Nou, dat gevoel daar zit ik deze week dus middenin. Maar ehm, hoe zit dat ondertussen met jouw verhaal?
