Hoe wil je dat bezoekers naar jouw werk kijken?
Wie weet kan dit fragment je inspireren, een brochuretekst van een expositie in een Londense galerie:
‘De kunstenaar brengt kijkers oog in oog met hun eigen vooropgezette hiërarchie van culturele waarden en aannames van artistieke waarde. Elke spiegel stuwt de kijker op fantasierijke wijze voort in de schijnbaar oneindige progressie van mogelijke reproducties die de praktijk van de kunstenaar voortbrengt, terwijl ze tegelijkertijd naar achteren wordt getrokken in een zoektocht naar de ‘originele’ bron of referentie die het oeuvre [van de kunstenaar] onderstreept.’
Zie je het voor je?
Handleiding
Ik ben een groot voorstander van het artist statement. Eigenlijk zou iedere maker een statement moeten hebben waarin hij/zij/hen kort samenvat wat het doel is van zijn werk. Een artist statement is een korte, geschreven uitleg van wat je doet als maker, een soort handleiding bij je werk. Dit is waar ik vandaan kom; dit is hoe ik naar de wereld kijk.
Even tussendoor, kun je nog iets reproduceren uit die allereerste alinea? Nee? Geeft niets hoor.
De neiging bestaat om zo’n artist statement te schrijven in het International Art English. Dat is een taal die vooral gebruikt wordt in musea en dingen zo vaag en algemeen verwoordt dat er niets meer van overblijft. Een verzameling abstracte algemeenheden die niets zeggen over de maker of het werk en zo vaag zijn dat wat er staat ook niet bij de lezer blijft hangen. Want abstracte tekst blijft niet hangen.
International Art English
In The Guardian legt een onderzoeker van het International Art English (IAE) uit: ‘Je kunt als museum niet in simpele zinnen spreken en serieus genomen worden. Je kunt niet zeggen: “Deze kunstenaar maakt grappig werk.” In onze postmoderne wereld is simpel gewoon slecht.’
Kortom, laat dat IAE maar zitten. Hoe moet het dan wel?
Wat mij betreft geeft het artist statement in drie (max vijf) alinea’s antwoord op drie vragen: Wat maak je? Wat heb je gedaan? En hoe komt het eerste voort uit het tweede?
Je abstracte beschrijvingen grondt je in de ervaringen die jou als maker gevormd hebben. Je bent opgegroeid in communistisch Cuba; je kwam als puber naar Nederland en voelde je een buitenstaander; je voelde je net als je gehandicapte broertje, altijd een buitenbeentje.
DuPho workshop
Ben je fotograaf en kom je er niet uit met je Artist Statement? Later deze maand geef ik een workshop Artist Statement schrijven bij DuPho. Daarin ga je in een groep je eigen artist statement schrijven. Het mooie van dat samen doen is dat je gelijk ziet waarin jouw blik verschilt van die van een ander. En terug hoort als je per ongeluk in IAE bent verzandt…
Foto: Paulien Bakker, Arles 2022
